Së pari mosmarrëveshja me Greqinë për emrin e saj, tani Maqedonia e Veriut duhet të zgjidhë tensionet me Bullgarinë. Identiteti i vendit të vogël dhe kërkimi i tij janë çështje të vazhdueshme.
Vendi i vogël i
Ballkanit Perëndimor është mësuar të grindet me fqinjët e tij. Por tani
marrëdhëniet mes maqedonasve dhe bullgarëve janë në një nivel të ri.
Republika e
Maqedonisë së Veriut me rreth 1.8 milionë banorët e saj duhet të përfshijë në
kushtetutë të drejtat e rreth 3500 njerëzve të pakicës bullgare.
Tema është
polarizuar për një kohë të gjatë, por tensionet mes grupeve të popullsisë janë
rritur muajt e fundit.
Sulmet ndaj
pakicave etnike
Në fund të vitit
të kaluar, dy klube politike bullgare në Maqedoninë e Veriut u sulmuan, edhe në
shkurt u hodhën gurë ndaj një organizate maqedonase në Balgoevgrad, Bullgari.
Një politikan i
ri që e sheh veten si një maqedonas bullgar u rrah dhe perfundoi në spital në
Maqedoninë e Veriut dhe u dërgua në Bullgari me urdhër të presidentit bullgar
Rumen Radev. Bullgaria nuk do të tolerojë dhunën ndaj qytetarëve të saj në
Maqedoninë e Veriut, tha Radev.
Maqedonia e
Veriut duhej të bënte sakrifica
Mbi të gjitha,
BE-ja po bën presion për të vënë nën kontroll mosmarrëveshjen etnike me
Bullgarinë, sepse negociatat për anëtarësim në BE kanë nisur që nga vera e
vitit 2022. Maqedonia e Veriut duhej të bënte sakrifica për t'u konsideruar
edhe si kandidate për anëtarësim në BE.
Nën presionin
masiv të Greqisë fqinje, Maqedonia e Veriut ndryshoi emrin e vendit nga
Maqedonia në Maqedoninë e Veriut. Greqia kishte pretenduar emrin Maqedoni për
arsye historike.
Nacionalistët
kundër koncesioneve
Megjithatë,
qeveria në Shkup, e cila udhëhiqet nga Bashkimi Social Demokrat, është nën
presion të madh të brendshëm për shkak të mosmarrëveshjes për përfshirjen e të
drejtave të pakicës bullgare në kushtetutë. Sepse amendamenti kushtetues është
i diskutueshëm në vend.
Për shumicën e
nevojshme prej dy të tretash në Parlament, do të duheshin edhe votat e
opozitës. Por partia nacionaliste VMRO DPMNE ka mbajtur një qëndrim kundër
ndryshimit kushtetues.
64 për qind për
anëtarësimin në BE
Marjan Ivanovski
e përcjell me shqetësim debatin aktual. Në një treg në qendër të Shkupit, ai
shet perime shtëpiake, punon 14 orë në ditë, të gjitha për djalin e tij, thotë
ai. Ivanovski është për amendament kushtetues. Vendi i tij duhet të bëjë
gjithçka që përshpejton anëtarësimin në BE dhe të mendojë për brezin e ri.
Aktualisht, 64
për qind e maqedonasve mbështesin anëtarësimin në BE, por mbështetja është në
rënie, me katër pikë përqindje krahasuar me vitin 2021. Shumë kanë përshtypjen
se vendi i tyre po bën sakrifica por nuk po shpërblehet.
Fermeri Ivanovski
është i mërzitur që presidenti bullgar tani po rindez konfliktin mes bullgarëve
dhe maqedonasve. "Kjo ka qenë politika bullgare që nga luftërat
ballkanike, kur bullgarët luftuan me serbët për të aneksuar Maqedoninë,"
thotë ai. Bullgaria ka pasur gjithmonë një tendencë për të aneksuar Maqedoninë.
"Por tani po bëhet më e dukshme. Ata pretendojnë se populli i Maqedonisë
është bullgar, por ne jemi maqedonas."
Përpjekje për t'u
lidhur me Maqedoninë historike
Identiteti i
vendit dhe kërkimi i tij është një temë e vazhdueshme. Projekti gjigant i
zhvillimit urban të Shkupit 2014 kishte për qëllim të forconte vetëvlerësimin
kombëtar maqedonas dhe të krijonte një lidhje me Maqedoninë e lashtë të
Aleksandrit të Madh.
Ndërtesat,
monumentet, madje edhe anijet e lashtësisë janë kopjuar dhe tashmë formojnë
imazhin e kryeqytetit. Por kiç-i i aplikuar dendur gllabëroi shuma të
mëdha parash, tashmë po plasaritet dhe nuk mund t'i fshehë problemet aktuale.
GDP një e pesta e
mesatares së BE-së
Megjithëse
zhvillimi ekonomik i Maqedonisë së Veriut ka qenë pozitiv gjatë dekadës së
fundit, produkti i brendshëm bruto për frymë në vitin 2021 ishte vetëm një e
pesta e mesatares së BE-së. Pandemia e koronës dhe kriza aktuale ekonomike
goditën rëndë ekonominë e brishtë të Maqedonisë së Veriut. Inflacioni është
rreth 18 për qind.
Shumë të rinj
ende po largohen nga vendi. Fermeri Ivanovski dëshiron të bindë djalin e tij të
qëndrojë. Argumenti i tij më i mirë është afrimi i anëtarësimit në BE, për të
cilin ai shpreson: "Do të doja që ne të bëheshim anëtar i BE-së. Por kjo
varet nga ne. Nuk mund të presim që BE të na ushqejë dhe NATO të na mbrojë. Ne
jemi njerëz që punojnë shumë, por nuk kemi politikanë të mirë”. Ivanovski pret
që politikanët të zgjidhin problemet, përfshirë konfliktin me fqinjët e
Bullgarisë.
Kritika e kushtit për anëtarësim në BE
Në fund të vitit do të votohet për amendamentin kushtetues.
Negociatat me BE-në mund të vazhdojnë në raundin tjetër vetëm nëse pakica
bullgare përfshihet në kushtetutën e Maqedonisë së Veriut.
Kritika për këtë qasje vjen nga ekspertë të tillë si
historiani Ulf Brunnbauer nga Instituti Leibniz për Studimet e Evropës Lindore
dhe Juglindore në Regensburg. Ai e sheh atë si një "precedent të
rrezikshëm" për një mosmarrëveshje dypalëshe mbi çështje që nuk lidhen me
kriteret e pranimit për t'u bërë pjesë e negociatave të pranimit. Kjo hap derën
e shantazhit nga anëtarët e BE-së ndaj anëtarëve aspirantë.
Burimi :ARD, Europamagazin
Comments