Të gjithë kanë dëgjuar diçka të tillë si "Ti ke sy si nëna jote dhe një temperament si babai" ose "Ti je si gjyshi" të paktën një herë në jetën e tyre, por ADN-ja njerëzore përmban shumë më tepër informacion sesa këto detaje të vogla.
Edhe pse shkencëtarët ende nuk mund t’i japin një përgjigje të qartë pyetjes se çfarë ka ndikimin më të madh në karakterin e njerëzve – mjedisi, gjenet apo edukimi, shumë studime kanë treguar se ne trashëgojmë jo vetëm pamjen, por edhe disa kujtime, si p.sh. për shembull, fobitë. Përveç fobive, ka edhe tipare të tjera që i trashëgojmë nga paraardhësit tanë dhe është e pamundur t’i ndryshojmë.
Fobitë
Transmetimi i fobive përmes ADN-së është demonstruar nga një studim në të cilin minjtë janë trajnuar për të shmangur të gjitha aromat e ngjashme me erën e luleve të qershisë. Kjo ndikoi në ADN-në e subjekteve, kështu që pjesa e ADN-së përgjegjëse për ndjeshmërinë ndaj kësaj ere ishte më aktive në spermën e baballarëve të minjve.
Për shkak të kësaj, fëmijët dhe nipërit ishin shumë të ndjeshëm ndaj erës së qershisë dhe e shmangën atë, megjithëse nuk kishin asnjë arsye të vërtetë për ta bërë këtë. Pra, ndoshta frika e dikujt nga merimangat apo lartësitë nuk është aq irracionale sa duket.
Ekstroversioni
Edhe pse ne fitojmë disa tipare të karakterit me moshën, disa janë tashmë të shkruara në ADN-në tonë. Për shembull, gjenet WSCD2 dhe PCDH15 lidhen me ekstroversionin, i cili mund të hapë shumë dyer drejt suksesit. Prandaj, ka mundësi që arsyeja pse jeni kaq social dhe komunikues qëndron në prejardhjen tuaj dhe jo në edukimin apo mjedisin tuaj.
Sens humori
Disa njerëz besojnë se sensi i humorit është një tipar i mësuar që varet nga mjedisi në të cilin një person rritet. Por gjatë studimit u zbulua se njerëzit me alele të shkurtra të gjenit 5-HTTLPR shfaqën reagime pozitive dhe buzëqeshnin më shpesh. Rezultatet e studimit u konfirmuan kur u morën parasysh mosha, gjinia, përkatësia etnike dhe simptomat depresive.
Stresi
Është e njëjta gjë me stresin, kjo veçori përcillet nga prindërit te fëmijët. Ekspertët pohojnë se nëse një nënë është ekspozuar ndaj stresit gjatë shtatzënisë, fëmija i saj do të jetë më i ndjeshëm ndaj stresit në jetë. Për më tepër, nëse prindërit kanë qenë të stresuar përpara se të kenë një fëmijë, ekziston rreziku që ai të dëmtojë kromozomet e tyre.
Varësitë
40 deri në 60 për qind e gjeneve dhe tipareve trashëgimore janë përgjegjëse për zhvillimin e varësisë. Për shembull, lidhja midis varësisë dhe gjenit D2 është studiuar në detaje. Njerëzit tek të cilët këta receptorë nuk funksionojnë mirë janë më të prirur për të marrë substanca të varësisë.
Pak gjumë
Disa njerëz mund të flenë më pak se pesë orë dhe ende funksionojnë mirë. Ekziston një gjen që quhet gjen Thatcher, sipas kryeministrit britanik që flinte vetëm katër orë dhe ndihej mirë. Njerëzit me këtë gjen jo vetëm që flenë më pak, por performojnë më mirë në detyrat mendore pasi kanë mbetur pa gjumë për 38 orë. Meqë ra fjala, Thatcher nuk është i vetmi me këtë “superfuqi” – Thomas Edison, Nikola Tesla dhe Isaac Newton gjithashtu kanë fjetur më pak se pesë orë.
Kursimi
Kur bëhet fjalë për paratë, 30 për qind e veprimeve tona mund të shpjegohen me faktorë natyrorë. Disa njerëz janë gjenetikisht të predispozuar për të kursyer, pavarësisht nga të ardhurat, gjinia dhe arsimi. Njerëz të tillë kanë më pak gjasa të kenë zakone të këqija si pirja e duhanit dhe janë më pak të ndjeshëm ndaj diabetit. Kjo ndodh sepse ata janë më të qëndrueshëm në sjelljen e tyre dhe kanë vetëkontroll më të mirë, falë ADN-së së tyre.
Muzikaliteti
Gjenet luajnë një rol më të madh sesa praktika kur bëhet fjalë për talentin muzikor, veçanërisht për njohjen e lartësisë dhe ritmit. Një studim i binjakëve identikë zbuloi se njerëzit që ushtroheshin më pak dolën më mirë se ata që ushtroheshin më shumë. Njëri nga binjakët ushtroi më shumë se vëllai i tij, por nuk mundi t’i tejkalonte aftësitë e tij muzikore. Shkencëtarët shpjegojnë se disa aspekte të talentit muzikor qëndrojnë vetëm në gjenet tona dhe janë të pamundura për t’u mësuar.
Comments