.jpg)
1.
Qeveria mbretërore serbe do të
veprojë në atë drejtim, që asnjë fuqi e jashtme mos ta pushtojë Shqipërinë, dhe
nuk do ta lejojë copëtimin e saj, por ajo të mbetet si tërësi shtetërore, e
cila për jetë do të jetë në aleancë dhe bashkësi me Serbinë në bazë të marrëveshjes
së mëparshme, si dhe në bazë të dispozitave të këtij protokolli.
2.
Pasi që kufijtë midis Serbisë dhe
Shqipërisë nuk janë të natyrshëm, por janë vendosur sipas dëshirës së Austrisë,
e cila ka dëshiruar të krijojë konflikte dhe shqetësime të përhershme midis
këtyre dy shteteve fqinjë. Kufiri i tanishëm do të përmirësohet, kështu që
Serbisë do t´i takojnë Pogradeci me rrethet e Gollo Bordos, Malësia e Dibrës,
Luma dhe Hasi deri në Spaç. Derisa ky kufi i ri të mos caktohet nga fuqitë
ndërkombëtare, Serbia në viset e përmendura do të mundet me vendos pushtetin e
saj.
3.
Ekselenca e tij Esat pashë Toptani
do ta kryejë sa më parë organizimin e pushtetit në Shqipëri, do të formojë
komuna, nahi (rrethe) dhe qarqe, duke pasur parasysh sa të jetë e mundur ndarjen
e vendit nëpër fise. Do të emërojë për nëpunës njerëz të vet e miq të Serbisë.
Serbia do t´i vejë në dispozicion njerëzit e saj për këtë punë.
4.
Ekselenca e tij Esat pasha do të
fillojë menjëherë organizimin e ushtrisë dhe xhandarmërisë. Për udhëheqës dhe
instruktorë të ushtrisë dhe xhandarmërisë qeveria mbretërore serbe do të vejë
në dispozicion njerëz të vet, si dhe një numër të konsideruar xhandarësh.
5.
Pasi ta kryejë organizimin e
komunave, rretheve dhe qarqeve E.T Esat pasha do të fillojë zgjedhjet e
deputetëve për kuvend dhe do të kujdeset që në Asamble të vijnë njerëz të
besueshëm dhe ithtarë të tij dhe të Serbisë. Në këtë punë Serbia do ta ndihmojë
Esat pashën.
6.
Po sa të bindet se e ka shumicën e
ithtarëve E.T Esat pasha do të konvokojë mbledhjen e Asamblesë, e cila do ta
zgjedh për sundimtar me titull princ.
7.
Sa të zgjidhet për princ, Esat
pasha do t´i paraqesë Asamblesë projekt Kushtetutën e Shqipërisë, e cila më
herët do të përgatitet në marrëveshje me qeverinë mbretërore të Serbisë. Pasi
që Asambleja ta aprovojë Kushtetutën, Esat pasha do ta formojë qeverinë nga
njerëzit që përkrahin idenë e bashkimit serbo – shqiptar.
8.
E.T Esat Pasha obligohet që pas
kësaj, në momentin e përshtatshëm ta aplikojë në jetë, me anë të Asamblesë
unionin real me Serbinë, sipas të cilit Serbia dhe Shqipëria do të kenë ushtri
të përbashkët, union doganor, përfaqësues të përbashkët jashtë vendit, entet e
përbashkëta të tregtisë dhe komunikacionit, një sistem financiar dhe bankën
popullore. Gjyqet, arsimi, punët fetare, taksat dhe të ardhurat tjera të
dedikuara për nevoja të enteve të veçanta shqiptare, do të jenë thjesht
shqiptare.(Esat pasha do të mundet lirisht të qeverisë me punët e brendshme).
9.
Deri sa të arrihen këto, Esat
pasha do t´i marrë në duar të veta të gjitha doganat, kurse për drejtor do ta
pranojë një nëpunës të doganës serbe, i cili tani do ta zbatojë sistemin turk,
e më vonë do ta rregullojë doganën sipas ligjeve serbe, që të mund t´i
dakordojë legjislacionin doganor serb.
10.
Pasi të kryhen të gjitha këto që u
përmendën, do të realizohet unioni doganor. Nëse më vonë nuk aprovohet
marrëveshje e re, që me të ardhura doganore e të tjera të përbashkëta të plotësohen
shpenzimet e përbashkëta (ushtria, përfaqësitë jashtë vendit etj), të ardhurat
doganore do të ndahen sipas destinimit të mallit, pasi të hiqen shpenzimet e
regjisë.
11.
Që të mund të sigurohet
komunikacioni sa më i plotë ekonomik midis Serbisë dhe Shqipërisë, Esat Pasha
do të kujdeset që më vonë t´i përshtatë shpenzimet monopolike dhe të taksave në
atë mënyrë që të dakordohen me ligjet serbe mbi monopolet dhe taksat (brenda
mundësive).
12.
Me kërkesën e E.T Esat pashës
qeveria mbretërore serbe do t´i vejë në dispozicion ekspertët që do ta ndihmojë
të zbatojë dhe përsosë organizimin e qeverisjes dhe të enteve të nevojshme për
shtetin shqiptar.
13.
Për të bërë të mundur një
komunikacion sa më të fortë midis Serbisë dhe Shqipërisë, menjëherë do të fillojë
ndërtimi i rrugës prej kufirit serb gjer në Elbasan, e prej andej një vijë do
të shkojë për në Durrës, kurse tjetra për në Tiranë.
14.
Ndihmën që qeveria mbretërore
serbe ia ka dhënë, ose tashti do t´ia japë Esat Pashës, shkon në llogari të
borxheve të Shqipërisë.
15.
Gjatë kohës së punëve të
përmendura (gjersa të gjitha punët mos të kryhen), ushtria serbe do të mbetet
në Elbasan, eventualisht edhe në Tiranë. Kur të paraqitet nevoja e të lejojnë
kushtet, ajo në marrëveshje me Esat pashën dhe komandantin e ushtrisë serbe do
të ndërmarrë ndjekjen dhe shpartallimin e kundërshtarëve të vet dhe të Esat
Pashës, duke bërë lëvizje sipas marrëveshjes reciproke.
16.
Nëse E.T Esat pasha heton se
Italia mendon ta okupojë Durrësin, menjëherë për këtë do ta lajmërojë qeverinë
mbretërore serbe dhe do të thërrasë ushtrinë mbretërore serbe, që në emër të
tij ta okupojë Durrësin, para se Italia ta bëjë këtë.
17.
Nëse E.T Esat Pasha e sheh të
nevojshme të kërkojë një numër ushtarësh serb, të cilët si xhandarë do t´i mbajë
në Durrës, komandanti i ushtrisë serbe do t´i vejë në dispozicion.
Më 15 (28) qershor 1915
Kryetari i qeverisë Esat Pasha
Edhe kjo marrëveshje është shkruar në turqisht
me shkrim arab, si dhe në gjuhën serbe. Në këtë marrëveshje Esat Pasha me dorë
të vetë e ka shkruar këtë vërejtje: ”Qukësi do të mbetet jashtë kufirit të
përmendur, dmth mbetet i Shqipërisë.”
Comments