Kur mendon për Suedinë, shumë njerëzve u vijnë në mendje tregimet e Astrid Lindgren apo serialet e famshme nordike. Por një tjetër veçori që bie menjëherë në sy janë shtëpitë e kuqe që gjenden pothuajse kudo në vend. Nga qytetet e vogla deri te fshatrat më të largët – duket se Suedia “sheh kuqe”. Por pse pikërisht kjo ngjyrë?
Sipas portalit Eksjöhus, tradita e shtëpive suedeze me ngjyrë të kuqe të errët e ka origjinën në rajonin Smaland, në jug të vendit. Megjithatë, rrënjët e vërteta të kësaj ngjyre çojnë në qytetin Falun, i cili dikur ishte një qendër e rëndësishme minerare. Nga aty vjen edhe emri i saj i njohur: “Falu röd” ose “E kuqja e Falunit”, që shpesh quhet thjesht “E kuqja suedeze”.
Në shekujt e kaluar, Faluni jetonte kryesisht nga nxjerrja e bakrit. Në kulmin e tij, thuhet se më shumë se dy të tretat e bakrit të përdorur në mbarë botën vinin nga miniera e këtij qyteti. Nga mbetjet e nxjerrjes së bakrit u krijua edhe pigmenti i veçantë që i dha jetë ngjyrës së kuqe karakteristike të shtëpive suedeze – një ngjyrë që sot është bërë pjesë e identitetit kombëtar të vendit.
Nga nevoja praktike në simbol kombëtar
Në fillim, ngjyra e kuqe e Falunit nuk kishte qëllim estetik, por praktik. Pigmenti që përftohej nga mbetjet e minierës përzihej me vaj liri dhe përdorej si bojë mbrojtëse për drurin. Kjo përzierje ishte e lirë, e qëndrueshme dhe rezistente ndaj lagështisë dhe motit të ashpër nordik. Falur kësaj, shtëpitë druri nuk kalbeshin lehtë dhe ngjyra mund të përditësohej me pak mundim.
Për më tepër, ngjyra e kuqe i jepte shtëpive një pamje “fisnike”. Në shekujt e 17-të dhe 18-të, shumë suedezë të zakonshëm e përdorën këtë ngjyrë për t’u afruar me pamjen e rezidencave aristokrate prej tulle që ishin të zakonshme në Evropën Qendrore. Pra, “e kuqja e Falunit” u bë një mënyrë për të treguar kujdes, përkushtim dhe njëfarë statusi shoqëror.
Me kalimin e kohës, tradita u përhap në gjithë Suedinë dhe sot është kthyer në një simbol të identitetit kombëtar. Shtëpitë e kuqe me dritare të bardha janë bërë po aq karakteristike për peizazhin suedez sa pyjet me pisha dhe liqenet e qetë. Ato përfaqësojnë thjeshtësinë, harmoninë me natyrën dhe ndjenjën e ngrohtësisë familjare që shumëkush e lidh me jetën në veri.
xhavit selmani
Comments