Cili ishte
identiteti ynë fetar në periudhën paraosmane, katolike apo ortodokse?! Çfarë
thonë dokumentet papnore dhe dokumentet e tjera përkatëse?!
Papa Calixtus II
(Kaliksti II) sipas bullës të tij të viteve 1119-1124, kishte konfirmuar se në
fillim të shekullit XII Serbia nuk kishte formacion të pavarur kishtar. Së
bashku me zotërimet e saj ajo ishte pjesë e Kryedioqezës Katolike Romane të
Tivarit (Antivari-Antibari), e cila në atë kohë zotëronte edhe dioqezat e
mëposhtme të ritit katolik roman:
Diocletanensem (Dioklea),
Antibarensem (Tivari), Buduensem (Budva), Scatarensem (Shati),
Dulchinensem (Ulqin), Suvacinensem (Shasi), Scodrensem (Shkodra), Drivastinensem
(Drishti), Polatinensem (Pulti), Serbiensem (Serbia), Bosoniensem (Bosnja) dhe
Tribensem (Trabuni). Ndërsa, Kisha e territorit të sotëm të Kosovës, në atë
kohë ishte në juridiksionin e ipeshkvisë së Kishës Katolike Romane të
Prizrenit, e cila pas shkatërrimit të Justiniana Secunda (Ulpiana), mori
kompetencë juridike dhe titullare. Në fakt, edhe pse Ipeshkvia e Prizrenit
përmendet në dokumentet e perandorit bizantin, Bazili II (1019/1020), ka të
dhëna indirekte se ipeshkvi i Prizrenit përmendet më herët (në vitin 458), në
kontekstin e Koncilit të Kalcedonit më 451. Ipeshkvia e Prizrenit përfshinte
Rrafshin e Dukagjinit dhe Rrafshin e Kosovës së sotme!
Struktura fetare
e paraqitur më sipër kishte filluar të pësonte ndryshime në kohën e Dushanit,
mbret i Rashës (Serbisë), i cili sipas Kodit të tij nga vitet 1349, 1355,
legjitimoi persekutimin e katolikëve jo vetëm arbëror, por edhe kroat e
boshnjak, proces ky që është intensifikuar fuqishëm sidomos me themelimi i
Patriarkanës së Pejës në vitin 1557 nga Perandoria Osmane!
Burimi: Fragment
nga manuskripti i Biblioteksë së Vatikanit, No. 7109, fleta 2!
:Jahja Drançolli
Comments