Kohët e fundit pati një entuziazëm mes vëzhguesve të avionëve, pasi avioni transportues ushtarak kinez Xian Y-20 fluturuan mbi qiellin evropian dhe zbarkuan gjithashtu në tokën evropiane dhe u ulën atje për herë të parë. Aeroplanët ushtarak katër motorësh kinezë ateruan në aeroportin “Nikola Tesla” në kryeqytetin serb të Beogradit. Misioni ushtarak ishte planifikuar dhe kryer në mënyrë "gjysmë sekrete", por të dy kombet kishin interes të shiheshin. Një shfaqje e pushtetit nga Kina në Perëndim dhe nga Serbia për fqinjët e saj.
Eksperti ushtarak dhe kreu i departamentit të
kërkimit dhe zhvillimit në Akademinë Ushtarake Theresian në Wiener Neustadt,
Markus Reisner, konfirmon: “Kina i ka dorëzuar Serbisë sistemet e armëve.
Serbia porositi dronët Chengdu Wing Loong tre vjet më parë dhe tashmë ka marrë
disa prej tyre, dhe në gusht 2020 porositi sistemin e mbrojtjes ajrore FK-3,
variantin e eksportit të HQ-22 kineze.” Pas dorëzimit u bë i njohur, presidenti
serb Aleksandar Vuçiq tha për mediat, blerja e re është "krenaria e
ushtrisë serbe".
Një zhvillim shqetësues për shumë ekspertë në
Perëndim, NATO, BE dhe mbi të gjitha në shtetet fqinje ballkanike, edhe në
funksion të luftës në Ukrainë. Tradicionalisht, Serbia konsiderohet pro-ruse
dhe nuk i mbështet sanksionet ekonomike kundër Rusisë. A po shfaqet këtu një
aks i ri Rusi-Serbi-Kinë? Për Reisner-in, dorëzimi i armëve ka shumë komponentë
në nivele të ndryshme: “Për vite me radhë, Serbia ka ndjekur një kurs zigzag
mes BE-së, SHBA-së, NATO-s, Rusisë dhe Kinës. Ju dëshironi të hyni në BE, i
drejtoheni Evropës, por në të njëjtën kohë mbroni veten në të gjitha drejtimet.
Jo më pak për shkak të përvojave nga lufta jugosllave kur bombarduesit e NATO-s
fluturuan në misione kundër Beogradit.
projeksioni i fuqisë
Eksperti ushtarak shpjegon se Serbia po krijon
një projeksion fuqie me dronët dhe sistemin kundërajror: “Të dy dronët dhe
sistemet kundërajrore janë aftësi të fuqishme në luftën moderne. Këto janë armë
që shumica e vendeve evropiane as nuk i kanë. Në Evropë, vetëm Britania e
Madhe, Franca dhe Italia kanë drone të armatosur. Sepse SHBA shet dronët e saj
luftarak, Predator dhe pasardhësin Reaper, vetëm klientëve dhe partnerëve shumë
të zgjedhur. Kina hyri në këtë treg me produktet e saj, i furnizoi ato në
Nigeri, Libi, Jemen, Arabinë Saudite, Emiratet dhe Irakun dhe tani ka klientin
e saj të parë në Evropë.
pazaret
Marrëveshja është një shenjë e rëndësishme për
Kinën, sepse ata duan të dominojnë tregun e eksportit ushtarak dhe një klient
evropian është referenca më e mirë për këtë. Për Serbinë, riarmatimi ka një
efekt frenues dhe forcon pozicionin e saj, thotë Reisner, "për t'u dëgjuar
në skenën diplomatike, përveç asaj ekonomike dhe politike sot, kërkohet edhe
forca ushtarake". Eksperti aktualisht nuk sheh potencial për agresion nga
Serbia ndaj fqinjëve të saj, çështja e Kosovës ende nuk është sqaruar përfundimisht
për Serbinë, por ata duan të lidhen me BE-në. Fuqia ushtarake është diçka si
një atu në negociatat diplomatike.
Avionët e ri luftarak
Edhe raporti i fundit tregon se sa shumë po
luan Serbia në tastierën e këtij instrumenti, sepse tashmë është duke u
përgatitur blerja e radhës ushtarake. Por këtë herë porosia nuk shkon në Kinë
dhe as në Rusi. Avionët luftarakë rusë MiG-29 duhen urgjentisht të zëvendësohen
dhe zgjedhja duket se ka rënë mbi Dassault Rafale franceze. “Nga njëra anë,
Rusia nuk mund të dërgojë më ekipet e saj të mirëmbajtjes te klientët e saj për
shkak të sanksioneve, dhe nga ana tjetër, Serbia shpreson për një avokat në BE.
Çdo marrëveshje ushtarake përfshin gjithashtu një rrjetëzim në bashkëpunimin
ekonomik dhe politik”, thotë Reisner.
Comments