Njerëzit me sy te kaltër thuhet se rrjedhin nga nje paraardhës i vetëm

Sytë blu janë për shkak të një mutacioni të gjenit. Studiuesit e kanë kërkuar për një kohë të gjatë. Dhe e gjeten atë diku krejtësisht ndryshe nga sa pritej.

Me sa duket të gjithë njerëzit me sy blu kanë një shkrepëse në trungun e tyre familjar. Paraardhësi i tyre i përbashkët ka jetuar rreth 6000 dhe 10000 vjet më parë. Ky është rezultati i një studimi të Universitetit të Kopenhagës. Ai ose ajo trashëgoi një mutacion që shkakton sytë blu.

 

“Fillimisht, ne të gjithë kishim sy kafe”, shpjegon profesori Hans Eiberg nga Departamenti i Mjekësisë Qelizore dhe Molekulare në studim. Vetëm me mutacionin e gjeneve sytë blu u përhapën në të gjithë botën. Nuk dihet saktësisht se si ndodhi kjo. Përhapja mund të ketë filluar kur njerëzit migruan nga Afrika në Evropë. Kjo do të shpjegonte pse sytë blu janë veçanërisht të zakonshëm në Evropë.

 

Mutacioni për sytë blu është në një gjen të ndryshëm nga sa dyshohet

 Megjithatë, ekipi hulumtues ka zbuluar arsyen biologjike të syve blu. Shkencëtarët kishin vite që kërkonin mutacionin e gjenit në gjenin OCA2. Ajo përcakton se sa pigment kafe ka në sytë tanë. Por ajo që studiuesit kërkonin as që ekzistonte.

 

Ata gjetën mutacionin në një gjen krejtësisht të ndryshëm të quajtur HERC2. HERC2 neutralizon OCA2, pigmentin kafe dhe zbulon blunë. Nuk e çaktivizon plotësisht gjenin tjetër, por kufizon veprimin e tij, duke reduktuar prodhimin e melaninës në iris. Si rezultat, ngjyra kafe në sy "hollohet" për t'u bërë më e kaltër.

 

Sasia e melaninës shpjegon albinizmin dhe ngjyrat e ndryshme të syve

 Nëse gjeni OCA2 jo vetëm kufizohet, por fiket apo edhe shkatërrohet, njerëzit nuk kanë fare melaninë në flokët, sytë apo ngjyrën e lëkurës së tyre - një mutacion i tillë gjene çon në atë që njihet si albinizëm. Të prekurit  janë ende të diskriminuar, për shembull në Afrikë.

 

Ndryshimet në ngjyrën e syve nga kafe në jeshile mund të shpjegohen të gjitha nga sasia e melaninës në iris. Megjithatë, njerëzit me sy blu kanë pak ndryshime në sasinë e melaninës në sytë e tyre. “Nga kjo mund të konkludojmë se të gjithë individët me sy blu janë të lidhur me të njëjtin paraardhës”, shpjegon profesor Eiberg në studim. "Ata të gjithë trashëguan të njëjtin çelës në të njëjtin vend në ADN-në e tyre." Tek njerëzit me sy kafe, nga ana tjetër, ka dallime të rëndësishme individuale në zonën e ADN-së që kontrollon prodhimin e melaninës.