"DER STANDARD": Kosova dhe Serbia pranojnë marrëveshjen – nuk ka marrëveshje për asociacionin e komunitetit

Presidenti serb ende nuk dëshiron ta njohë Kosovën si shtet. Një takim tjetër mes Kurtit dhe Vuçiqit është planifikuar të mbahet më 18 mars në Maqedoninë e veriut

 

Pasi kryeministri i Kosovës Albin Kurti dhe presidenti serb Aleksandar Vuçiq pranuan të hënën në Bruksel propozimin franko-gjerman për një marrëveshje normalizimi mes dy vendeve, politikanët opozitarë në të dy vendet e kritikuan marrëveshjen dhe akuzuan Kurtin dhe Vuçiqin për tradhti.

 

Marrëveshja prej njëmbëdhjetë pikash bazohet në traktatin bazë gjermano-gjerman ndërmjet RFGJ-së dhe RDGJ-së nga viti 1972, por nuk do të rezultojë që Kosova të jetë në gjendje të bëhet anëtare e OKB-së, sepse fuqitë e vetos Rusia dhe Kina janë kundër saj. Megjithatë, përmes marrëveshjes, Serbia merr përsipër të mos e pengojë më tej Kosovën në rrugën e saj drejt organizatave të tjera ndërkombëtare.

 

Integriteti territorial

Me marrëveshjen, të dy shtetet pranojnë “barazinë e të dyja shteteve, respektimin e pavarësisë, autonomisë dhe integritetit territorial të tyre”. Kjo është e rëndësishme sepse Serbia gjithmonë ka pasur pretendime territoriale ndaj Kosovës. Kosova dhe Serbia duhet gjithashtu të njohin reciprokisht dokumentet dhe simbolet e tyre përkatëse kombëtare, duke përfshirë pasaportat, diplomat, targat dhe vulat doganore.

 

Kishës Ortodokse Serbe i është dhënë statusi i mbrojtjes në Kosovë. Është planifikuar gjithashtu një "shkallë e arsyeshme e vetëqeverisjes për komunitetin serb në Kosovë". Këtu përfshihet "mundësia e mbështetjes financiare nga Serbia". Serbia insiston për një asociacion të komuniteteve serbe në Kosovë, për të cilin ende nuk është negociuar. Deri më tani ka një propozim nga Fondacioni gjerman Friedrich Ebert që është në përputhje me ligjin kosovar.

 

Eksperti gjerman për Ballkanin Bodo Weber beson se për "integrim të qëndrueshëm të serbëve të Kosovës është e nevojshme që shteti serb të largohet nga Kosova dhe të kthehet transformimi autoritaro-kriminal në komunitetet me shumicë serbe". Megjithatë, propozimi nuk do ta përfshinte këtë. Në Kosovë ekziston shqetësimi se lidershipi në Beograd mund të keqpërdor asociacionin e komunave për të ndërhyrë në punët e brendshme të Kosovës.

 

Bordi Mbikëqyrës

 BE e publikoi marrëveshjen në faqen e saj të internetit. Një komitet i kryesuar nga BE-ja do të mbikëqyrë zbatimin e marrëveshjes. Kurti tha se është i gatshëm ta nënshkruajë marrëveshjen që të hënën. Vuçiq, në anën tjetër, së pari dëshiron që të zbatohen marrëveshjet e mëparshme, por mbi të gjitha dëshiron të krijohet Asociacioni i Komunave Serbe.

 

Presidenti serb, i cili ende nuk dëshiron dhe nuk do ta njohë shtetin e Kosovës, pas takimit në Bruksel tha: “Ne luftuam sa më shumë në kushte të vështira për të ardhmen e Serbisë në paqe”. Ai shtoi: “E mbaj betimin tim dhe Kushtetutën e Serbisë, sipas së cilës Kosova dhe Metohia janë pjesë e Serbisë”. (Adelheid Woelfl, 1 mars 2023)